Dwanaście ciekawych zdjęć osiedla
Morena, zrobionych z drona 5 stycznia 2025 roku przez Michała
Harasima - fotografa-amatora, znawcy historii dzielnic Gdańska,
byłego przewodnika PTTK.
Na pierwszych czterech zdjęciach
pokazana jest najstarsza jednostka A, która powstała w latach
1976-1978. Na kolejnych widać jednostkę G, wybudowaną jako
ostatnią w latach 1989-1992. Obie jednostki sąsiadują ze sobą, a
dzieli je ulica Wileńska.
Poniżej dokładne opisy zdjęć z
rysem historycznym, które również są autorstwa Michała Harasima:
ZDJĘCIE 01
Widok na zachód, gdzie przy ul.
Wileńskiej i bocznych zbudowano jednostkę A z widocznym w środku
najstarszym blokiem - czteropiętrowym nr 53. Jego oddanie do użytku
30 czerwca 1976 r. (czyli mniej więcej jak wydanie singla "Dancing
Queen" zespołu ABBA) nastąpiło w dniu oddania pierwszego
wysokiego (dziesięciopiętrowego) budynku na Suchaninie - ul.
Paderewskiego 4, skąd piszę tego posta!
ZDJĘCIE 02
Przekazanie pierwszego bloku osiedla
Lokatorsko-Własnościowej Spółdzielni Mieszkaniowej "Morena"
nastąpiło 30 czerwca 1976 r. (w tym samym roku oddano jeszcze osiem
budynków mieszkalnych). Równolegle oddawano podobne bloki Gdańskiej
Spółdzielni Mieszkaniowej przy ul. Paderewskiego na Suchaninie i
przy ul. Szarej na Siedlcach (te pierwsze usamodzielniły się w 1989
r. - powstanie SM "Suchanino").
ZDJĘCIE 03
Ciekawostką jest, że w 1980 r.
próbowano przeforsować zmianę nazwy odcinka ul. Wileńskiej na...
Alberta Einsteina! Powieszono nawet tabliczkę, ale mieszkańcy się
sprzeciwili. Koncepcja wynikała z bliskości osiedla, na którym
wytyczano właśnie ul. Alfreda Nobla i inne, upamiętniające
odkrywców i wynalazców.
ZDJĘCIE 04
Zdjęcie nawiązuje do fotografii
Zbigniewa Kosycarza z października 1979 r. - wykonał ją
prawdopodobnie z helikoptera. Wówczas to najnowsze bloki były
pierwszymi na jednostce C w oddali, m.in. ul. Warneńska 3, 5, 6
(dziesięciopiętrowe) i wykańczany do 9 grudnia 1979 budynek nr 8
(ośmiopiętrowy). Obecną dominantą dzielnicy jest zabudowa osiedla
Centralpark dewelopera Hossa, gdzie pierwszy wieżowiec
szesnastopiętrowy powstał w 2012 r. (ul. Piecewska 35), zaś
obecnie trwa budowa dwóch ostatnich (dźwigi w tle).
ZDJĘCIE 05
Obok widocznych bloków systemu
szczecińskiego (jego odmiana późna z lat 80. i 90. ma m.in. wąskie
okna kuchenne) powstały też dwa nowsze budynki, widoczne w dole
przy ul. Czubińskiego. Osiedle "Kamienice Wileńskie"
powstało w 2005 r. z inicjatywy Top Consulting Sp. z o.o. (firma ma
też siedzibę w jednym z budynków).
ZDJĘCIE 06
W latach 1989-92 powstały bloki przy
ulicach, noszących imiona trzech profesorów: Zygmunta Czubińskiego,
Stefana Myczkowskiego i Mariana Raciborskiego. Jednostka G stała się
najmłodszą w kolejności powstania wszystkich części LWSM
"Morena", choć w latach 1993-95 powstało jeszcze po
jednym bloku w każdym roku na jednostce E.
ZDJĘCIE 07
Obok bloków wielkopłytowych, na końcu
ul. Czubińskiego powstały w pierwszej połowie lat 90. budynki
pustakowo-ceglane, nakleżące do Małej Lokatorsko-Własnościowej
Spółdzielni Mieszkaniowej "Aktor". Zgodnie z jej nazwą
większość mieszkańców stanowili początkowo aktorzy, w tym znany
z występów w Teatrze Wybrzeże Mirosław Baka, urodzony w Ostrowcu
Świętokrzyskim. Budynki mają w części mieszkań okna łazienkowe,
co przypomina rozwiązanie z Niedźwiednika, choć to inny projekt.
ZDJĘCIE 08
Porównanie bloków wielkopłytowych i
pustakowo-ceglanych pokazuje, że okna i loggie mogły być
inspirowane starszym projektem, którym jest opracowany pod koniec
lat 60. system szczeciński. Poza innymi materiałami do budowy ścian
zewnętrznych nowsze bloki MLWSM "Aktor" mają dachy
dwuspadowe, a w części mieszkań także okna łazienkowe. W
wielkiej płycie to ostatnie rozwiązanie jest rzadkością, ale
można je spotkać w Piotrkowie Trybunalskim, gdzie również
zastosowano system szczeciński.
ZDJĘCIE 09
Radiowo-Telewizyjny Ośrodek Nadawczy
Gdańsk "Jaśkowa Kopa", pełniący funkcje pomocnicze dla
Trójmiasta (główny obiekt jest w Chwaszczynie).
ZDJĘCIE 10
Zygmunt Czubiński, Stefan Myczkowski i
Marian Raciborski byli botanikami. Nazewnictwo trzech ulic od
profesorów może się wiązać pośrednio z bliskością działki
Politechniki Gdańskiej, którą jest dawny sad.
ZDJĘCIE 11
Widok ul. Raciborskiego, gdzie blok nr
4 był drugim na jednostce G - 19 kwietnia 1989 r. nastąpiło
oddanie do użytku. Trochę później, bo 30 czerwca - ul.
Myczkowskiego 5 (otynkowany na różowo-żółto), a z pierwszego
widać tylko dach - ul. Myczkowskiego 3 z 30 stycznia 1989 r. (w
dole). Za to w oddali wyróżniają się ciemne przeszklone elewacje:
Olivia Star (najwyższy budynek północnej Polski), a po prawej -
Centrum Biurowe Neptun.
ZDJĘCIE 12
(bez opisu)
