Dwór Uphagenów

W drugiej połowie XVII wieku właścicielem willi z ogrodem na terenie Piecek został Johann Uphagen (1620–1701). Od 1693 roku spadkobiercą posiadłości po Johannie został jeden z jego synów Wilhelm Heinrich (1666-1705), który otworzył w Pieckach gospodę zwaną Mittelkrug. W połowie XVIII wieku dzięki rodzinie Uphagenów powstał obecny dwór z ogrodem w miejscu gospody lub w jej sąsiedztwie.
W 1768 r. dwór był własnością Elżbiety Uphagen. W 1770 rodzina sprzedała swoją posiadłość, a dwa lata później opuściła tereny Piecek. Więcej o Uphagenach:
https://piecki-migowo-historia.blogspot.com/2019/11/uphagenowie.html

W 1807 roku, w czasie oblężenia Gdańska, w dworze kwaterował aż do kapitulacji Prusaków sztab marszałka Francoisa Josepha Lefebvre'a, późniejszego księcia Gdańska. Dowodził on X Korpusem Armii Napoleona... (temat  Napoleona i Lefebvre'a w późniejszym artykule)

Na przełomie XIX i XX wieku dwór został rozbudowany (doszła dobudówka od strony południowej). Na mapach pojawia się już jego charakterystyczny zarys.

Zdjęcie dworku z 1946 r. ze strony fotomemoria.pl :
http://fotomemoria.pl/picture.php?/3735/search/36

Po II wojnie światowej dwór przeszedł w ręce prywatne. W latach 60. zaczął stopniowo popadać w ruinę. Wtedy to rozebrano zachodnie skrzydło. W kolejnych latach był przebudowywany przez lokatorów na własną rękę, tracąc m.in. stylowy dach.
W 1977 r. budynek zostaje przejęty przez Skarb Państwa. Niewiele to jednak zmieniło.
W latach 1978-1982 dwór przekazano Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej, ale biblioteka nie dbała o niego należycie z braku funduszy. Dodatkowo dewastowany był okoliczny teren w związku z budową osiedla.

W latach 80-tych architekt Kazimierz Jarosz wykonał dokumentację techniczną i plan zagospodarowania działki, starając się przeznaczyć ją na cele mieszkaniowo-usługowe. Nie uzyskał jednak zgody na wykup nieruchomości.
Dwór był już wtedy w fatalnym stanie - bez drzwi, okien, podłóg i groził zawaleniem.
W 1984 r. został przekazany Ośrodkowi Analiz Wartości Inżynierskiej Spółdzielni Pracy z przeznaczeniem na cele biurowo-projektowe. Zaczęły się prace nad zabezpieczeniem ruiny pod okiem konserwatorów i odbudowa.
Dopiero w 1990 r. spółka "Dwór Uphagena" dostała akceptację Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, kupiła dwór i weszła w wieczyste użytkowanie ziemi.

Tak więc dzisiejszy Dwór Uphagenów (dawniejsza nazwa Altes Schloss - stary pałac), został odbudowany niemal w całości. Boczne skrzydła zostały odbudowane od podstaw, a część główna wymagała kapitalnych prac konserwatorskich. Dworkowi został też przywrócony mansardowy dach. Całość utrzymana jest w rokokowym stylu. Zadbano również o okoliczny teren. Od frontu staw został zastąpiony stylową fontanną, a na tyłach powstał niewielki ogród. Adres dworu to Piecewska 27.
 

Cofnijmy się do 1921 roku. W artykule Ostdeutsche Monatshefte (przedwojennym miesięczniku poświęconym m.in. historii Gdańska), wśród opisywanych zabytków, pojawił się inny majątek stojący w Pieckach, który zgodnie z podanym opisem należał do rodziny Uphagenów. Przez to często jest on mylony z tym, który stoi do dzisiaj. Dwór stał w pobliżu dzisiejszego skrzyżowania Piecewskiej z Rakoczego i nie ma już po nim śladu. Widoczny jest też na pocztówce z 1916 r. i podpisany jako Gutshaus (w lewym dolnym rogu) :
https://fotopolska.eu/770317,foto.html
(z prawej "nasz" Dwór Uphagenów).
Czy jedna i druga posiadłość należała do Uphagenów? Jest to całkiem możliwe, choć nie można wykluczyć pomyłki w Ostdeutsche Monatshefte. O nieistniejącym dworku (poza lokalizacją) wiadomo niewiele. Dwór został zniszczony przez sowieckie wojska z końcem ostatniej wojny. Na mapie z 1947 r. widoczny jest jeszcze jego zarys jako budowla zniszczona. Z ustnych przekazów dawnych mieszkańców wiadomo, że ostatnim jego właścicielem był niejaki Joachim Renk, lokalny weterynarz, któremu szczęśliwie udało się przeżyć wojnę.
W miejscu w którym stał dwór, wybudowana została (z wykorzystaniem jego dawnych pomieszczeń gospodarczych) działająca przez kolejne lata tuczarnia. Należała do Zakładów Mięsnych w Gdańsku. Zlikwidowana została w drugiej połowie lat 70. minionego wieku, podczas rozbudowy osiedla mieszkaniowego LWSM Morena. Obecnie w jej miejscu stoją wieżowce nowego osiedla Central Park.

- - - - -
Źródło:

Zdjęcia dworku z 1983 r. zostały udostępnione dzięki zgodzie i uprzejmości Narodowego Instytutu Dziedzictwa, oddział w Gdańsku (z "Katalog parków województwa gdańskiego - Piecki, parki przy zespole dworskim", aut. B.Lipińska, T.Iżewska) 

Ostdeutsche Monatshefte ("Alt-Danziger Land- und Gutshäuser") nr 2, 1921
Encyklopedia Gdańska
Wspomnienia mieszkańców dawnych Piecek i Migowa

Aleksandra Guździk (praca licencjacka)

- - - - -
Opis zdjęć:

zdjęcie pierwsze: widok na dwór (Dwór Uphagenów) od frontu, 1983 r.
zdjęcie drugie: widok na dwór (Dwór Uphagenów) i okoliczny teren z lotu ptaka, 1983 r.
zdjęcie trzecie: widok na dwór (Dwór Uphagenów) z lotu ptaka współcześnie
zdjęcie czwarte: na rysunku nieistniejący już dziś dwór od frontu, ok 1921 r.
zdjęcie piąte: nieistniejący już dziś dwór, widok od tyłu, ok. 1921 r.
zdjęcie szóste: w tym miejscu stał zburzony dwór (okolice Piecewska/Rakoczego)